CHƯƠNG 6. CỐ GẮNG TỚI VÔ MỤC ĐÍCH
Sống trong Đạo Lớn không dễ cũng không khó, nhưng những người với quan điểm giới hạn thì sợ hãi và do dự: họ càng vội vã nhanh hơn, họ càng đi chậm hơn, và việc níu bám không thể bị giới hạn; thậm chí bị gắn bó với ý tưởng về chứng ngộ cũng là đi lạc lối.
Để cho mọi thứ theo đường riêng của chúng và sẽ không có việc tới lẫn việc đi.
Tuân theo bản tính của mọi thứ (bản tính riêng của ông), và ông sẽ bước đi một cách tự do và không rối loạn.
Khi ý nghĩ ở trong tù túng thì chân lí bị che khuất, vì mọi thứ u ám và không rõ ràng, và việc thực hành đánh giá nặng nề chỉ đem lại phiền phức và chán ngắt.
Ích lợi gì có thể đưa ra được từ phân biệt và tách biệt?
Nếu ông muốn đi theo con đường Đạo duy nhất, đừng không thích ngay cả thế giới của giác quan và ý tưởng.
Quả thực, chấp nhận chúng một cách đầy đủ là đồng nhất với chứng ngộ thực sự.
Người trí huệ cố gắng theo vô nỗ lực nhưng kẻ ngu xuẩn lại tự xiềng xích mình.
Có một pháp, chân lí, luật, không nhiều; phân biệt nảy sinh từ nhu cầu níu bám của người dốt nát.
Tìm kiếm tâm trí với tâm trí phân biệt là sai lầm lớn nhất trong các sai lầm.
Có nhiều điều hay trong lời kinh này. Và đối với người tìm kiếm, chúng không chỉ hay mà còn là nền tảng và bản chất nữa - bởi vì Tăng Xán không phải là nhà thơ, ông ấy là nhà tiên tri. Bất kì điều gì ông ấy nói cũng đều mang tính thơ ca của cái vô hạn, nhưng đấy không phải là vấn đề. Bất kì khi nào một người đã chứng ngộ nói, bất kì điều gì người ấy nói đều mang tính thơ ca, và hay. Ngay cách người ấy hiện hữu, bất kì điều gì bắt nguồn từ âm vang của người đó, đều mang theo hương thơm của người đó. Nhưng đó không phải là vấn đề. Đừng bị lạc vào trong thơ ca, bởi vì thơ ca thuộc vào hình dạng mà chân lí thì vô hình.
Cách thức Tăng Xán nói về mọi thứ đều hay và thi vị, nhưng nhớ, chớ bị lạc vào chất thơ của ông ấy. Chớ bị lạc trong chất thơ của Upanishad, của Gita, của những lời của Jesus. Trong bản thân nó hình dạng là đẹp nhưng đấy không phải là vấn đề. Đi vào trong điều là nội dung, không phải là bình chứa.
Với người tìm kiếm, nội dung mới là bản chất, và hiểu nội dung là trở thành nó - bởi vì không có chân lí bên ngoài hiểu biết. Trong thực tế, bản thân hiểu biết là chân lí. Nói rằng qua hiểu biết bạn sẽ đạt tới chân lí là sai, bởi vì không có chân lí ngoài hiểu biết.
Hiểu biết là chính chân lí. Bạn hiểu... bạn đã trở thành chân lí. Chân lí không ở nơi nào đó chờ đợi bạn để xảy ra; chính là qua hiểu biết của bạn mà nó sẽ được lộ ra - lộ ra bên trong bạn.
Những lời hướng dẫn này của Tăng Xán là để dành cho người tìm kiếm, và mọi từ đều rất, rất có ý nghĩa.
Sống trong Đạo Lớn không dễ cũng không khó...
Bất kì khi nào có mục tiêu, điều đó đều có thể là dễ hay khó. Điều đó tuỳ thuộc vào nơi bạn hiện hữu, khoảng cách bao xa giữa bạn và mục tiêu, liệu đó là đường cái hay bạn phải du hành dọc theo đường mòn trên đồi. Nó có phải là con đường được vạch bản đồ, được đánh dấu hay bạn phải tìm ra con đường của riêng mình?
Nếu có mục tiêu thì điều đó sẽ hoặc dễ hoặc khó. Điều đó còn tuỳ... liệu bạn đã đi trên con đường đó trước đây hay không. Con đường đã được biết rồi sao? - điều đó sẽ dễ dàng. Nếu con đường còn chưa được biết tới, sẽ khó khăn. Bạn có phải là người thạo du hành không? Điều kiện thể chất của bạn, điều kiện tinh thần của bạn, sẽ làm cho nó hoặc dễ hoặc khó.
Nhưng chân lí không phải là mục tiêu chút nào, cho nên làm sao nó có thể là dễ hay khó?
Có những người nói chân lí là rất, rất khó. Họ đang nói điều gì đó hoàn toàn dốt nát. Có trường phái đối lập nói, “Chân lí là dễ dàng - chẳng có vấn đề gì cả. Chỉ phải hiểu và nó sẽ dễ dàng.” Họ cũng đang nói điều gì đó không đúng. Và cả hai điều này đều có thể được hiểu bởi tâm trí. Khó? - tâm trí có thể tìm ra kĩ thuật và cách thức và phương tiện, và điều đó có thể được làm thành dễ dàng.
Ba nghìn năm trước đây việc du hành là khó khăn. Bây giờ điều đó gần như dễ dàng như mọi thứ khác: bạn đơn giản ngồi vào trong máy bay và chẳng làm gì cả, chỉ nghỉ ngơi. Và trước lúc bạn uống xong chén trà, bạn đã tới nơi. Nếu mục tiêu là khó khăn, nó có thể được làm thành dễ dàng.
Đó là điều Maharishi Mahesh Yogi cứ thuyết giảng ở phương Tây: rằng ông ấy đã tìm ra kĩ thuật với tốc độ phản lực. Nếu mục tiêu là khó khăn thế thì, tất nhiên, nếu bạn du hành bằng xe bò kéo thì sẽ rất, rất khó khăn, còn nếu bạn du hành bằng máy bay phản lực thì sẽ dễ dàng.
Nhưng có mục tiêu không? Đó là điểm then chốt của vấn đề. Nếu nó là mục tiêu ở đâu đó, xa xa, thế thì có khả năng tạo ra cách thức, phương tiện, phương thức dễ dàng. Nhưng nó có phải là mục tiêu không?
Tăng Xán nói nó không phải là mục tiêu, vậy làm sao nó có thể dễ hay khó được? Và nếu nó không phải là mục tiêu, làm sao có thể có cách thức cho nó? Và nếu nó không phải là mục tiêu, làm sao có thể có phương pháp và kĩ thuật để đạt tới nó? Không thể được! Ông ấy nói nó không dễ không khó, bởi vì nó không phải là mục tiêu chút nào.
Sống trong Đạo Lớn không dễ cũng không khó...
Thế thì Đạo Lớn này là gì vậy? Đạo Lớn này là bản tính của bạn - bạn đã là nó rồi! Đó là lí do tại sao nó không phải là mục tiêu. Nó không định là cái gì đó trong tương lai. Không cần thời gian cho nó xảy ra. Bạn bao giờ cũng đã ở trong nó rồi, nó đã là đấy rồi. Bạn là mục tiêu, bạn tồn tại trong mục tiêu. Bạn không thể tồn tại bên ngoài nó được, không có khả năng nào để đi ra ngoài nó. Dù bạn có lang thang nhiều đến đâu đi chăng nữa bạn cũng không thể nào đi ra khỏi nó được. Dù bạn đi tới đâu bạn cũng đem theo Đạo bên trong mình. Nó là bản tính bẩm sinh của bạn. Nó không thể thiếu được, bạn không thể gạt nó sang bên và quên mất nó. Bạn đã ở đó rồi bởi vì ở đây tức là ‘ở kia’. Bạn không cần nhìn vào tương lai: bạn đơn giản ở đây và bạn thấy nó.
Tìm kiếm và bạn sẽ lỡ. Đừng tìm, chỉ hiện hữu, và nó có đó. Và bạn sẽ cười bởi vì nó bao giờ cũng có đó rồi - chỉ bởi vì việc tìm kiếm của mình mà bạn mới làm lỡ nó. Chỉ bởi vì bạn đã quá vội vàng nên bạn không thể nhìn vào bên trong.
Sống trong Đạo Lớn không dễ cũng không khó, nhưng những người với quan điểm giới hạn thì sợ hãi và do dự: họ càng vội vã nhanh hơn, họ càng đi chậm hơn, và việc níu bám không thể bị giới hạn; thậm chí bị gắn bó với ý tưởng về chứng ngộ cũng là đi lạc lối.
Để cho mọi thứ theo đường riêng của chúng và sẽ không có việc tới lẫn việc đi.
Bạn là Đạo và bạn là mục tiêu, và không có khoảng cách giữa bạn và mục tiêu. Bạn là người tìm kiếm và bạn là cái được tìm kiếm; không có khoảng cách giữa người tìm kiếm và cái được tìm kiếm. Bạn là người tôn thờ và bạn là cái được tôn thờ. Bạn là đệ tử và bạn là thầy. Bạn là phương tiện và bạn là mục đích: đây là Đạo Lớn.
Điều đó bao giờ cũng có sẵn cho bạn. Chính khoảnh khắc này bạn đang trong nó. Thức tỉnh, và bạn đang trong nó. Ngủ, bạn vẫn còn trong nó, nhưng bởi vì bạn ngủ nên bạn không thể thấy nó được. Và thế thì bạn bắt đầu tìm kiếm.
Bạn giống như người say đang tìm nhà riêng của mình, hỏi điều gì đó ở ngay trước mắt bạn. Nhưng mắt lại không trong trẻo - chúng đầy những ý kiến, phân biệt, chúng đầy những lời nói và lí thuyết. Đó là lí do tại sao cái nhìn của bạn bị mờ, nếu không thì bất kì cái gì bạn tìm cũng đang ở ngay trước bạn.
Người Hindu có phương pháp nhìn vào chỏm mũi: chỉ ngồi im lặng và nhìn vào chỏm mũi và không làm gì cả. Mọi người cười, bởi vì ngu xuẩn làm sao! Điều gì sẽ xảy ra từ nó? Nhưng ý nghĩa bị lỡ rồi. Người Hindu đang nói nó ở ngay trước bạn thôi, ngay trước chỏm mũi vậy. Im lặng và nhìn vào chỏm mũi và đừng dính líu tới bất kì suy nghĩ nào... và bỗng nhiên nó có đó - giống như chỏm mũi vậy, bao giờ cũng ở trước bạn.
Và đây là cái hay của chỏm mũi: dù bạn có đi đâu, nó bao giờ cũng đi trước bạn. Bạn đi đúng, nó có đó; bạn đi sai, nó có đó. Là tội nhân, nó ở phía trước; là thánh nhân, nó ở phía trước. Bất kì điều gì bạn làm - trồng cây chuối, trong tư thế shirshasan - nó đều có đó ngay trước bạn. Ngủ, nó có đó; thức, nó có đó.
Đây là ý nghĩa của việc nhìn vào chỏm mũi, bởi vì dù bạn làm bất kì cái gì, bạn cũng không thể nào để nó ở bất kì chỗ nào khác hơn phía trước này. Khoảnh khắc bạn di chuyển, nó đã di chuyển rồi. Chỉ nhìn vào chỏm mũi bạn sẽ hiểu rằng chân lí là ở ngay trước bạn. Dù bạn tới đâu, nó cũng tới cùng bạn; dù bạn đi đâu nó cũng đi cùng bạn. Bạn không thể lỡ nó, cho nên không có vấn đề về việc tìm nó. Phải hiểu rằng bạn đã không bỏ lỡ nó... Nhưng nhìn xem: thông thường bạn chẳng bao giờ nhìn vào chỏm mũi, bởi vì bạn đang nhìn vào các thứ khác, bạn đang quan tâm tới các thứ khác. Bạn chưa bao giờ nhìn vào chỏm mũi cả.
Người Hindu có một lí thuyết hay khác. Họ nói khi một người bắt đầu nhìn vào chỏm mũi, thì cái chết ở gần; trong vòng sáu tháng người ấy sẽ chết. Khi một người bắt đầu nhìn vào nó mà không cố gắng để thấy nó - dù người ấy đang làm gì thì người ấy cũng cứ thấy chỏm mũi mình - trong vòng sáu tháng người ấy sẽ chết.
Điều này có cái gì đó trong nó. Bởi vì bạn trở nên nhận biết về chỏm mũi chỉ khi tất cả các ham muốn của bạn, tất cả các đối thể của ham muốn, đều đã trở thành vô ích. Bạn không còn năng lượng để đi vào ham muốn nữa, cái chết đang tới gần. Bạn vô năng lượng đến thế, mọi sinh lực đã tàn tạ. Bạn không thể đưa mắt nhìn, bạn không thể chạy theo các ham muốn và mục tiêu... cuộc sống đang tàn tạ. Trong khoảnh khắc cuối này chẳng cái gì còn lại ngoại trừ việc nhìn vào chỏm mũi. Đây là một ý nghĩa.
Ý nghĩa khác, và lớn lao hơn, là: bất kì khi nào một người có thể nhìn vào chỏm mũi mình, người ấy sẽ làm chết đi thế giới giới này. Một sinh thành mới, bởi vì người ấy đã nhìn vào phía trước bản thân mình với sự sáng tỏ. Thế giới này biến mất, cuộc sống này biến mất. Người ấy là chết khi có liên quan tới tuổi già của người ấy. Người ấy là một sinh linh mới, đó là tái sinh. Bây giờ không có việc tới và việc đi nữa.
Người ấy đã đạt tới - chỉ bởi việc nhìn vào chỏm mũi thôi sao? Vâng, bởi vì toàn bộ câu hỏi là: làm sao nhìn vào phía trước chứ không phải sang hai bên. Bởi vì chân lí là ở phía trước bạn, nó không thể khác được. Nó không dễ cũng chẳng khó.
Vấn đề không phải là ở nỗ lực, cho nên làm sao nó có thể dễ hay khó được? Đấy là vấn đề về thức tỉnh, không phải vấn đề về nỗ lực. Đấy không phải là vấn đề về làm điều gì đó. Làm, bạn sẽ mất nó, bởi vì bạn sẽ trở nên bị thu hút trong việc làm. Nếu bạn làm điều gì đó, nó sẽ dễ dàng hay khó khăn.
Đấy là vấn đề về vô làm. Làm sao vô làm có thể dễ dàng hay khó khăn? Vô làm hoàn toàn vượt ra ngoài thế giới của việc làm. Nó chỉ là hiện hữu! Làm sao hiện hữu lại có thể khó hay dễ? Hiện hữu đơn giản có đấy. Đó là Đạo Lớn. Toàn bộ nỗ lực là để đi tới hiểu ra và thấy chỏm mũi, chỉ nhìn với đôi mắt trong trẻo ra phía trước bạn.
... nhưng những người với quan điểm giới hạn thì sợ hãi và do dự: họ càng vội vã nhanh hơn, họ càng đi chậm hơn,
Điều đó có vẻ mâu thuẫn nhưng nó đang xảy ra cho mọi người. Đây là điều đã xảy ra cho bạn. Bạn càng đi nhanh hơn, bạn lại càng chậm hơn. Sao vậy? Bởi vì bạn đi mà không thấy phía trước, và mục tiêu đang đó! Bạn càng di chuyển nhanh hơn, bạn càng đi lạc lối nhanh hơn.
Nếu ai đó nhìn vào tốc độ của bạn thì bạn là nhanh, nhưng nếu ai đó nhìn vào điều bạn đang bỏ lỡ, thì bạn là người chậm. Bạn càng đi nhanh, bạn lại càng là người chậm. Đừng đi đâu cả! Chỉ ở đây - và ngay lập tức bạn đạt tới. Không khoảng cách nào phải du hành qua và không thời gian nào phải được siêu việt lên. Chỉ cần ở đây! Làm cho bây giờ và ở đây trở thành câu mật chú của bạn, và bạn chẳng cần cái gì khác cả. Ở đây và bây giờ. Đừng đi đâu cả, dù nhanh hay chậm.
Chuyện đã xảy ra:
Một cậu nhỏ tới trường rất, rất muộn. Nó bao giờ cũng tới trường muộn. Cô giáo giận lắm và cô ấy nói, “Lại muộn nữa à? Lần nữa con đi muộn mà thậm chí còn muộn hơn cả hôm qua nữa! Cô đã bảo đi bảo lại con rồi. Con chẳng chịu nghe lời!”
Đứa trẻ nói, “Nhưng khó lắm. Trời mưa bên ngoài cô thấy đấy, và đường thì toàn bùn trơn đến nỗi con mà bước một bước tới trường thì con bị trượt lại hai bước. Đường trơn đến nỗi con càng cố đi nhanh hơn, thì con càng tới chậm hơn. Thực tế con phải đi theo chiều ngược lại: một bước đi lên và hai bước lùi lại.”
Cô giáo nói, “Con cũng láu cá đấy, như thế thì làm sao con tới được?”
Đứa trẻ này nói, “Con chỉ bắt đầu bước về nhà thôi, đấy là cách thức.”
Bạn cũng đang trên con đường trơn tuột nơi bạn đi càng nhanh, tốc độ lại càng chậm - bởi vì bạn đang đi xa ra. Nếu ai đó nhìn vào mục tiêu, thế thì bạn đang đi lạc lối. Tốc độ của bạn là nguy hiểm, nó chống lại mục tiêu, bởi vì chẳng cần gì tới tốc độ cả. Bạn chỉ đơn giản dừng lại và nhìn.
Mọi người tới tôi và họ nói, “Khi nào thì chúng tôi sẽ chứng ngộ? Khi nào?” Nếu tôi nói, “Bây giờ,” họ không thể tin được tôi. Và tôi bảo bạn, bây giờ đấy. Nếu bạn bỏ lỡ cái bây giờ này, thì có cái bây giờ khác - nhưng bao giờ cũng là bây giờ. Không có thời gian khác.
Bất kì khi nào điều đó xảy ra, nó sẽ xảy ra trong bây giờ, và bất kì khi nào nó xảy ra thì nó sẽ xảy ra tại đây. Tại đây và bây giờ không phải là hai từ, cũng giống như thời gian và không gian không phải là hai từ. Einstein đã dùng một từ mới: ‘không thời gian’.
Ông ấy tạo ra một từ từ hai từ này, ‘không thời gian’, bởi vì ông ấy đã thấy một cách khoa học rằng thời gian không là gì ngoài chiều thứ tư của không gian, cho nên không cần dùng hai từ này.
Và tại đây và bây giờ cũng không phải là hai từ. Hàng nghìn năm trước Einstein, các nhà huyền môn như Tăng Xán đã biết tới điều đó. Nó chính là ‘bây giờ ở đây’. Hai từ này được nối lại với nhau, chúng là một, bởi vì bây giờ chẳng có gì ngoại trừ một chiều của tại đây - chiều thứ tư. ‘Bây giờ ở đây’ là một từ.
Và bất kì khi nào điều đó xảy ra, nó sẽ xảy ra tại bây giờ ở đây. Nó chỉ có thể xảy ra bây giờ, không cần phải chờ đợi! Nhưng bạn do dự và sợ hãi - điều đó tạo ra vấn đề.
Ý nghĩa của sợ hãi là gì? Đâu là tình huống bên trong khi bạn sợ hãi? - bạn muốn nó, và bạn không muốn nó nữa. Đây là tình huống của tâm trí sợ hãi: người ấy muốn đi và người ấy không muốn đi bởi vì người ấy sợ. Người ấy muốn đi nhưng người ấy lại không chắc chắn, do dự.
Jesus bao giờ cũng dùng từ ‘sợ’, nhiều lần, ngược với đức tin. Ông ấy chưa bao giờ dùng từ ‘không tin’, ‘không tin cậy’ để ngược với đức tin. Ông ấy nói những người không sợ hãi, họ trở thành có đức tin, bởi vì đức tin là sự kiên quyết. Đức tin là quyết định, quyết định toàn bộ. Bạn đi toàn bộ vào trong nó, đó là sự tin cậy, không có gì bị giữ lại cả, vô điều kiện. Nó không thể bị lấy lại. Nếu bạn đã đi một cách toàn bộ, ai sẽ lấy nó lại?
Niềm tin là tuyệt đối. Nếu bạn đi vào trong nó, thì bạn đi vào trong nó. Bạn không thể đi ra khỏi nó - ai sẽ đi ra khỏi nó? Không ai đứng sau, người có thể kéo bạn lại. Đấy là cú nhẩy vào trong vực thẳm, và Jesus hoàn toàn phải khi coi nỗi sợ là phản nghĩa với đức tin. Chưa từng có ai đã làm điều đó. Nhưng ông ấy hoàn toàn phải, bởi vì ông ấy không bận tâm với ngôn ngữ bên ngoài, ông ấy bận tâm tới ngôn ngữ của bản thể bên trong.
Chính nỗi sợ không cho phép bạn đi vào trong đức tin. Đó không phải là sự không tin, nhớ lấy; không phải là sự không tin cản trở bạn đi vào đức tin, đó là nỗi sợ.
Tất nhiên bạn có thể hợp lí hoá sự không tin của mình, nỗi sợ của mình. Bạn che giấu nó trong lời nói và bạn nói, “Tôi ngần ngại, tôi hoài nghi. Làm sao tôi có thể đi được chừng nào mà tôi còn chưa được hoàn toàn thuyết phục?” Nhưng nhìn sâu vào bên trong bản thân mình và bạn sẽ tìm thấy nỗi sợ.
Sợ hãi có nghĩa là một nửa bạn muốn đi và và nửa kia không muốn đi. Một nửa bị quyến rũ bởi cái chưa biết, đã nghe thấy tiếng gọi, sự khêu gợi; còn một nửa thì sợ điều chưa biết, níu bám lấy cái đã biết. Bởi vì cái đã biết thì đã được biết tới rồi, không có nỗi sợ trong nó.
Bạn làm điều gì đó; điều gì đó ấy trở thành cái đã biết. Bây giờ nếu bạn muốn đi vào một việc mới, đi vào một mẫu hình mới của cuộc sống, các thói quen mới, phong cách mới, thì một nửa của bạn níu bám lấy cái đã biết, nói, “Đừng đi! Ai mà biết được, có thể lại còn tồi tệ hơn thế này. Và một khi mình đã đi thì không thể nào quay lại được.” Cho nên nửa này nói, “Phải níu bám!”
Nửa này thuộc về quá khứ, bởi vì quá khứ đã được biết, là kí ức. Và nửa kia bao giờ cũng bị kích động, cảm thấy tiếng gọi để đi vào con đường chưa biết, con đường chưa được vẽ bản đồ - bởi vì một cái gì đó mới sẽ trở thành hoàn cảnh.
Đây là nỗi sợ. Bạn bị phân chia. Nỗi sợ phân chia bạn, và nếu bạn bị phân chia thì có do dự. Bạn bước lên một bước tới cái chưa biết, bước kia vẫn còn trong quá khứ, trong nấm mồ của quá khứ. Và thế rồi bạn bị mắc kẹt, bởi vì không ai có thể đi với một bước, với một chân, một bàn chân - không ai có thể đi được. Bạn phải tung cả hai cánh vào trong nó, cả hai phần của bạn vào trong nó. Chỉ thế thì bạn mới có thể chuyển động được.
Do dự, và bạn bị mắc kẹt - và mọi người đều bị mắc kẹt cả. Đó là vấn đề, đó là nỗi lo âu. Bị mắc kẹt, và bạn không thể di chuyển được, còn cuộc sống thì cứ tuôn chảy, và bạn trở thành tựa như tảng đá, bị nghẹn lại, tù nhân của quá khứ.
... nhưng những người với quan điểm giới hạn thì sợ hãi và do dự: họ càng vội vã nhanh hơn, họ càng đi chậm hơn...
Thế thì toàn bộ cuộc sống của họ bị mâu thuẫn. Họ làm điều gì đó với tay này và ngay lập tức họ hoàn tác điều đó bằng tay kia - do dự. Một mặt bạn yêu một người, mặt khác bạn gieo hạt mầm ghét. Và bạn chưa bao giờ thấy điều mình đang làm.
Mới đêm hôm qua tôi vừa nói với ai đó về một tu viện kín ở Bokhara. Gurdjieff đã sống trong tu viện đó trong ít nhất sáu năm. Ông ấy đã học nhiều kĩ thuật từ trường phái Sufi này. Một trong những kĩ thuật của họ vẫn còn được dùng trong tu viện đó.
Kĩ thuật này rất hay. Bất kì khi nào một người vào tu viện, trở thành đệ tử, người ấy đều được trao cho một tấm biển, một dấu hiệu. Trên một mặt có viết: “Tôi là người tiêu cực, xin đừng coi tôi là nghiêm chỉnh” - nếu tôi nói điều gì đó sai, tôi không thực sự nói điều đó với bạn. Bởi vì tôi tiêu cực, và tôi tràn đầy với căm ghét, giận dữ, thất vọng. Và nếu tôi có làm điều gì đó, đó là vì sự tiêu cực của tôi, không phải bởi vì bạn sai.
Trên mặt kia của tấm biển này có viết: “Tôi là người tích cực, tôi đang yêu thương, quí mến, xin đừng coi tôi là nghiêm chỉnh” - nếu tôi nói bạn đẹp, tôi không nói gì về bạn đâu - tôi cảm thấy vui vẻ phấn khởi thôi.
Và bất kì khi nào một người cảm thấy rằng tâm trạng thay đổi thì người ấy thay đổi tấm biển của mình, người ấy lật mặt phải lên, dù người ấy đang là gì. Và nhiều điều xảy ra qua nó, bởi vì không ai coi người ấy là nghiêm chỉnh cả. Mọi người cười bởi vì anh ta tiêu cực.
Nếu ai đó cảm thấy buồn nôn và mửa ra, cũng được! Người ấy không nôn lên bạn, người ấy không ném điều gì lên bạn cả. Người ấy đang ném cái gì đó, cái gì đó đang quấy rầy người ấy. Và chỉ khi sự phân chia này dừng lại và đệ tử tới thầy và nói, “Con không là cả hai. Bây giờ con không tiêu cực không tích cực, mọi thứ đã lắng xuống và cả hai cánh con đã trở thành một, bây giờ con là một,” chỉ thế thì tấm biển mới được tháo bỏ đi.
Khoảnh khắc tấm biển được tháo bỏ đi là khoảnh khắc của chứng ngộ. Thế thì bạn là cái toàn thể. Ngoài ra, bạn bao giờ cũng tự mâu thuẫn với mình và thế rồi bạn cảm thấy khổ và khổ và bạn nghĩ, “Điều gì xảy ra cho mình thế này?” Chẳng điều gì xảy ra cho bạn cả! Với tay này bạn làm điều gì đó tốt, với tay kia bạn lập tức làm điều gì đó xấu - ngay lập tức, để phá huỷ phía bên kia mà đã tiến lên trước, bởi vì bạn do dự, bạn bị chia rẽ.
Một phần của bạn níu bám lấy các thói quen cũ, phần khác lại muốn đi vào trong cái chưa biết. Một phần muốn níu bám lấy thế giới, phần khác lại muốn trở thành con chim và bay vào trong bầu trời chưa biết của điều thiêng liêng, của chính tính thiêng liêng của sự tồn tại. Thế thì bạn bị mắc kẹt.
Cố thấy điều này đi. Điều đó khó bởi vì bạn chưa bao giờ thử để thấy nó, nếu không thì nó chẳng khó chút nào. Nó không khó cũng chẳng dễ. Chỉ nhìn vào điều bạn đang làm với bản thân mình và với người khác.
Bất kì điều gì bạn làm nửa vời đều sẽ đem bạn tới khổ. Bị mắc kẹt, bạn sẽ rơi, rơi mãi vào trong địa ngục. Địa ngục là nơi mọi người bị mắc kẹt, còn thiên đường là nơi mọi người di chuyển, không bị đông cứng. Địa ngục là nơi không có tự do, thiên đường là tự do.
Người Hindu đã gọi trạng thái tối thượng là moksha, tự do hoàn toàn. Không ai bị mắc kẹt ở đâu cả; trôi nổi như dòng sông tự do, như con chim tung cánh, bầu trời vô hạn tất cả bao quanh, không bị buộc vào cái gì.
... nhưng những người với quan điểm giới hạn thì sợ hãi và do dự: họ càng vội vã nhanh hơn, họ càng đi chậm hơn, và việc níu bám không thể bị giới hạn...
Và nhớ lấy, bất kì khi nào bạn níu bám, việc níu bám như vậy là vấn đề; cái gì bạn níu bám không thành vấn đề. Cho nên Tăng Xán nói “níu bám là không bị giới hạn” - không bị giới hạn vào thế giới này, vào thân thể này, vào các giác quan, việc hưởng thú. Bạn có thể níu bám vào chứng ngộ, bạn có thể níu bám vào Thượng đế. Bạn có thể níu bám vào tình yêu, bạn có thể níu bám vào thiền và cầu nguyện. Và, với việc níu bám, bạn lại bị mắc kẹt.
Đừng níu bám vào bất kì cái gì, vẫn còn tự do và chuyển động. Càng chuyển động nhiều, bạn càng gần với bản thân mình. Khi bạn hoàn toàn chuyển động, không bị mắc kẹt vào đâu trong năng lượng của mình, chân lí gõ cửa. Nó bao giờ cũng đang gõ cửa, nhưng bạn bị mắc kẹt và bạn không thể nào nghe thấy nó. Nó chỉ ở ngay trước bạn, tại chính chỏm mũi bạn.
... thậm chí bị gắn bó với ý tưởng về chứng ngộ cũng là đi lạc lối.
Thế thì điều đó trở thành vấn đề. Nếu bạn trở nên quá gắn bó, rằng, “Mình đã đạt tới chứng ngộ,” thế thì điều này sẽ trở thành vấn đề của bạn. Chứng ngộ chẳng bao giờ được đạt tới cả, nó xảy ra. Nó không phải là việc đạt tới, và tâm trí thành đạt không bao giờ đạt tới nó.
Bạn có thể cố gắng để đạt được quyền lực trong thế giới này, thế rồi bạn bắt đầu cố gắng đạt tới quyền lực trong thế giới kia. Trước hết bạn muốn đạt tới của cải trong thế giới này, thế rồi bạn cố gắng đạt tới của cải trong thế giới kia - nhưng bạn vẫn còn như cũ, và tâm trí cùng sự vận hành và toàn bộ sơ đồ vẫn như cũ. Đạt tới đi! Vươn tới đi! - đây là vị kỉ. Tâm trí thành đạt là bản ngã.
Và người đạt tới là người không cố gắng để thành đạt, người đơn giản hạnh phúc ở bất kì nơi đâu mình đang hiện hữu, người đơn giản phúc lạc với bất kì cái gì mình đang là. Người đó không có mục tiêu. Người đó không đi đâu cả. Người đó di chuyển, nhưng di chuyển của người đó không phải là theo mục tiêu. Người đó di chuyển theo năng lượng của mình, không vì mục tiêu - việc di chuyển của người đó là không có động cơ.
Tất nhiên, người đó đạt tới mục tiêu - đó lại là chuyện khác, và là vấn đề bên cạnh. Dòng sông đi từ Himalaya; nó không đi ra biển cả, nó không biết biển cả, nơi nó hiện hữu, nó không bận tâm về biển cả. Chính bài ca của chuyển động trong Himalaya tuyệt diệu thế, băng qua thung lũng, qua đỉnh núi, qua rừng cây, thế rồi đổ oà xuống đồng bằng, tới mọi người... chính chuyển động là điều tuyệt diệu! Và mọi khoảnh khắc chuyển động đều tuyệt diệu, bởi vì nó là sống.
Dòng sông thậm chí không biết có mục tiêu hay có biển cả; điều đó không phải là mối bận tâm. Và nếu dòng sông trở thành quá bận tâm, thế thì nó sẽ chỉ là một mớ lộn xộn như bạn. Thế thì nó sẽ dừng lại ở bất kì đâu và hỏi nơi đi: “Đâu là con đường đúng?” Và nó sẽ sợ hãi dù là đi lên hướng bắc, hướng nam, hướng đông hay hướng tây - đi đâu đây?
Và nhớ lấy, đại dương ở mọi nơi. Dù bạn có lên bắc hay sang đông hay sang tây cũng chẳng khác biệt gì. Đại dương ở mọi nơi, khắp xung quanh đều là đại dương. Nó bao giờ cũng ở phía trước bạn; dù bạn đi đâu, chẳng khác biệt gì.
Đừng hỏi về con đường, hỏi về cách đi nhiều hơn. Đừng hỏi về mục tiêu, nó không ở đâu đó cố định cả. Bất kì nơi đâu bạn đi tới, đi trong nhẩy múa. Bạn sẽ tới đại dương - điều đó xảy ra. Nó xảy ra cho dòng sông nhỏ, nó xảy ra cho dòng sông lớn, tất cả chúng đều đạt tới. Dòng suối nhỏ - bạn không thể quan niệm nổi làm sao dòng suối nhỏ này sẽ đạt tới đại dương, nhưng nó sẽ đạt tới.
Không có vấn đề về nhỏ hay lớn. Sự tồn tại là ân huệ vô hạn cho mọi người; nhỏ hay lớn không thành vấn đề. Cây nhỏ nở hoa, cây lớn nở hoa. Việc nở hoa mới là vấn đề! Và khi cây nhỏ nở hoa nó cũng chẳng kém hạnh phúc hơn khi cây lớn nở hoa; hạnh phúc đích xác như nhau. Hạnh phúc không phải là vấn đề về kích cỡ, nó không phải là vấn đề về số lượng. Nó là phẩm chất của con người bạn. Dòng sông nhỏ nhẩy múa và đạt tới, dòng sông lớn cũng nhẩy múa và đạt tới.
Tất cả các bạn đều giống như các dòng sông, tất cả các bạn đều sẽ đạt tới đại dương. Nhưng đừng làm cho nó thành mục tiêu; nếu không thì bạn càng đi nhanh, bạn càng di chuyển chậm hơn.
Và bạn càng muốn đạt tới nhiều hơn, bạn lại càng bị mắc kẹt nhiều hơn, bởi vì bạn càng trở nên sợ hãi hơn. Nỗi sợ việc bỏ lỡ mục tiêu giữ bạn lại, nỗi sợ không đạt tới làm què quặt bạn, nỗi sợ đi sai làm tê liệt bạn. Nếu không có mục tiêu, không có nỗi sợ.
Nhớ lấy, nỗi sợ là hướng mục tiêu. Nếu bạn không đi đâu cả, thì nỗi sợ là gì? Bạn không thể lỡ được, bạn không thể nào bị thất bại, cho nên nỗi sợ là gì? Nỗi sợ có nghĩa là khả năng bị thất bại. Từ đâu mà khả năng bị thất bại này đi vào? Nó đi vào từ việc hướng đích - bạn bao giờ cũng tìm kiếm mục tiêu.
Mọi người tới tôi và họ nói, “Chúng tôi đã thiền ba tháng rồi. Chẳng có gì xảy ra cả.” Chẳng cái gì sắp xảy ra đâu, bởi vì bạn đang chờ đợi nó. Bạn không thể chờ đợi ngay cả việc xảy ra, bởi vì thậm chí việc chờ đợi cũng trở thành nỗ lực bên trong. Bạn đang nhìn...
Bạn thảnh thơi! Khi bạn không có đó, nó xảy ra. Nó sẽ không bao giờ xảy ra cho bạn; nó sẽ xảy ra chỉ khi con thuyền là trống rỗng, khi ngôi nhà là trống rỗng. Khi bạn nhẩy múa nhưng không có người múa, khi bạn quan sát nhưng không có người quan sát, khi bạn yêu và không có người yêu, nó xảy ra! Khi bạn bước và không có người bước bên trong, nó xảy ra.
Đừng chờ đợi, đừng nỗ lực gì, đừng tạo ra mục tiêu, nếu không thì thậm chí chứng ngộ cũng sẽ trở thành tù túng. Nó đã trở thành như vậy cho nhiều, nhiều người ở phương Đông. Hàng triệu người đã nhận tính chất sannyas - họ trở thành các khất sĩ bhikkhus, các sannyasin Hindu - họ đi vào trong các tu viện, và họ bị mắc kẹt ở đó.
Họ tới tôi và họ cũng giống hệt như bất kì ai khác trên thế giới này. Ai đó bị mắc kẹt trong chợ, họ bị mắc kẹt trong tu viện; đó là khác biệt duy nhất. Ai đó thất bại trong chợ, họ thất bại trong tu viện. Nhưng họ chưa bao giờ nhìn... tại sao mình thất bại? Bạn tạo ra thất bại cho chính mình: nếu bạn đang tìm kiếm mục tiêu, bạn sẽ là kẻ thất bại.
Trong điều tối thượng, tâm trí hướng đích là một cản trở, cản trở lớn nhất. Bạn đơn giản hiện hữu! Điều tối thượng sẽ tới! Để điều đó là vấn đề và quyết định của điều tối thượng, không phải là của bạn. Để nó cho ngài, ngài biết nhiều hơn. Để nó là vấn đề của Thượng đế, để cho ngài lo nghĩ về nó. Bạn không lo nghĩ - bạn đơn giản tận hưởng cuộc sống khi nó di chuyển, khi nó kéo dài. Bạn nhẩy múa và ca hát và cực lạc, và để Thượng đế lo nghĩ. Sao bạn lo nghĩ?
Bạn đơn giản không lo nghĩ. Và đừng là người thành đạt, bởi vì là người thành đạt là tạo ra căng thẳng lớn nhất có thể xảy ra cho tâm trí con người. Thế thì bạn không thể nhìn vào ở đây bây giờ, thế thì bạn đang nhìn ra xa xa, xa xôi, vào tương lai; có mục tiêu, điều không tưởng, thành phố vàng son, Shambala - ở đó. Và bạn phải đạt tới, cho nên bạn chạy. Bạn đi đâu? Bạn chạy từ đâu? Bạn chạy vì cái gì? Shambala là ở đây bây giờ, điều không tưởng đã xảy ra.
Jesus nói với các đệ tử của mình, “Các ông đang đợi ai? Ta ở đây cơ mà!” Thậm chí đệ tử của ông ấy cũng hỏi, “Khi nào thì chúa cứu thế tới? Khi nào?” - bởi vì người Do Thái đã chờ đợi từ hàng thế kỉ việc tới của chúa cứu thế và khi ông ấy tới, họ lại không sẵn sàng đón nhận ông ấy. Họ vẫn còn chờ đợi. Và Jesus đã tới và họ vẫn còn chờ đợi. Và thậm chí khi Jesus không có đó, nhiều Jesus khác đã có đó, và họ bao giờ cũng tới.
Thượng đế bao giờ cũng là đầy tràn. Đôi khi đó là một Mohammed, đôi khi đó là một Jesus, đôi khi đó là một Phật, đôi khi đó là một Tăng Xán, một Trang Tử. Ngài đang tràn ngập, ngài đang rơi xuống liên tục, ngài không thể làm bất kì điều gì về nó được! Ngài không phải là kẻ keo kiệt.
Nhưng người Ki tô giáo nói ngài chỉ có một con trai duy nhất. Ngài bất lực chăng? Ngài đã bị bất lực sau khi Jesus được sinh ra sao? Điều này dường như là ngớ ngẩn - ‘đứa con duy nhất’. Điều đó là không thể được, nếu không thì Thượng đế của bạn không phải là Thượng đế - chẳng đáng gì.
Người Mô ha mét giáo nói chỉ có duy nhất một nhà tiên tri. Mohammed là người cuối cùng, nhà tiên tri cuối cùng. Tại sao lại cuối cùng? Thượng đế của bạn chết sao? Ngài không thể nào gửi bất kì thông điệp nào tốt hơn sao? Ngài không thể cải tiến tốt hơn sao? Ngài không còn là đấng sáng tạo nữa sao? - bởi vì tính sáng tạo bao giờ cũng có nghĩa là tự siêu việt lên, bao giờ cũng là siêu việt.
Hoạ sĩ cứ vẽ và bao giờ cũng siêu việt lên trên bản thân mình.
Ai đó hỏi Van Gogh, “Bức vẽ nào của ông là đẹp nhất?”
Ông ấy nói, “Cái mà tôi đang vẽ bây giờ.”
Vài ngày sau đó người này lại hỏi. Van Gogh nói, “Tôi đã bảo anh rồi. Cái này!” và ông ấy đang vẽ bức vẽ khác. “Cái mà tôi đang vẽ bây giờ là cái đẹp nhất.”
Thượng đế là việc tràn ngập, tràn ngập vô hạn. Khi Mohammed tới, thì Mohammed là tốt nhất; khi Phật tới, thì Phật là tốt nhất. Thực sự, ngài chưa bao giờ tạo ra bất kì cái gì cũ. Ngài bao giờ cũng tạo ra cái tốt nhất, vô song.
Nhưng mọi người cứ chờ đợi hoài. Họ bỏ lỡ sứ giả ngay cửa ra vào bởi vì mắt họ không có đó, mắt họ đang nhắm tới nơi không tưởng, đâu đó khác. Họ không có đó, họ không ở nhà. Thượng đế tới với bạn nhiều lần, và trở về nhiều lần bởi vì bạn không có đó. Bạn chưa bao giờ ở bất kì nơi nào bạn đang ở. Còn ngài gõ cửa ở đó, nhưng bạn lại không có đó.
Để điều đó là việc lo nghĩ của ngài, đừng lo nghĩ - bạn đơn giản vẫn còn không lo nghĩ. Và đây là hai tình huống: hoặc là bạn lo nghĩ hoặc là bạn cực lạc, và cả hai không thể cùng tồn tại được. Nếu bạn cực lạc, bạn cực lạc một cách điên khùng. Nếu bạn lo nghĩ, bạn lo nghĩ một cách điên khùng. Có hai kiểu người điên: bệnh điên bắt nguồn từ lo nghĩ và bệnh điên bắt nguồn từ bản thể, tràn ngập bản thể.
Chọn lựa là của bạn. Hoặc bạn sẽ là người điên lo nghĩ, nằm trên giường nhà tâm thần nào đó, hoặc bạn có thể thành người điên về Thượng đế, như Thánh Francis hay Tăng Xán. Thế thì toàn bộ cuộc sống của bạn trở thành điệu vũ, niềm cực lạc vô hạn, niềm phúc lạc cứ tiếp diễn mãi, và cứ tăng lên, tăng lên, cứ tăng mãi... không có kết thúc cho nó. Nó bắt đầu, nó không bao giờ kết thúc.
Để cho mọi thứ theo đường riêng của chúng và sẽ không có việc tới lẫn việc đi.
Ân huệ vô hạn có đó; không tới, không đi. Im lặng vô hạn; không tới, không đi. Nhưng để mọi thứ theo cách riêng của chúng - bạn không bước vào con đường đó, bạn không cố gắng thay đổi cái gì.
Điều này là rất khó cho tâm trí hiểu, bởi vì tâm trí thích thay đổi: nếu bạn là tội nhân, làm sao trở thành thánh nhân; nếu bạn xấu làm sao trở thành đẹp; nếu bạn tồi làm sao trở thành tốt.
Tâm trí cứ thay đổi, cố gắng thay đổi, và tâm trí kêu gọi bởi vì dường như là, “Đúng đấy, mình có thể tốt hơn, cho nên thử thay đổi.” Và thế rồi bạn không thể nào làm tốt hơn được, thế rồi bạn bị mắc kẹt - bởi vì bạn đã tốt hơn rồi! Điều duy nhất là làm sao dừng việc lo nghĩ lại và làm sao bắt đầu sống. Là người sống đi, chỉ để mọi thứ hiện hữu theo cách riêng của chúng.
Chấp nhận! Bạn là ai mà lo nghĩ? Bạn được sinh ra - không ai hỏi bạn liệu bạn có muốn được sinh ra hay không. Nếu không thì bạn sẽ bị mắc kẹt ở đó, bởi vì bạn không thể nào quyết định được điều gì. Bạn do dự.
Nếu mà bạn được hỏi, nếu như Thượng đế có đó để hỏi bạn - ngài không bao giờ phạm phải sai lầm đó bởi vì ngài biết rằng bạn sẽ bị mắc kẹt ở đó, vĩnh viễn - bạn sẽ không có khả năng quyết định liệu nên được sinh ra hay không. Ngài đột nhiên ném bạn vào mà không hỏi sự chấp nhận của bạn, nếu không thì bạn đã không có đó rồi. Và nếu ngài hỏi về cái chết của bạn, bạn sẽ lại bị mắc kẹt. Ngài chưa bao giờ hỏi, ngài đơn giản đem bạn đi. Ngài biết bạn rõ lắm: bạn không thể quyết định được.
Nếu ngài tới và hỏi, “Khi nào con muốn chết?” liệu bạn có khả năng quyết định được không? Sáng thứ bảy chăng? Hay chủ nhật? Không! Chỉ có bẩy ngày, và bạn sẽ không có khả năng quyết định. Ngài phải tới mà không hỏi bạn.
Khi cuộc sống xảy ra không có bạn - sinh xảy ra, tử xảy ra, yêu xảy ra không có bạn - thế thì tại sao bạn phải lo nghĩ? Dù bất kì ai là ngọn nguồn, nếu ngài có thể cho bạn việc sinh, nếu ngài có thể cho bạn việc tử, nếu ngài có thể tạo ra và không tạo ra, thế thì cứ để tất cả mọi lo nghĩ là của ngài. Bạn tận hưởng, trong khi bạn hiện hữu. Và nếu bạn có thể tận hưởng trong khi bạn hiện hữu, bỗng nhiên bạn biết: đây là cội nguồn. Bạn đã chạm tới cuộc sống vô hạn.
Jesus nói, “Ta ở đây để dạy các ông về cuộc sống thừa thãi, giầu có vô hạn.” Và cách thức là để mọi thứ hiện hữu. Bạn không đi vào trong nó, bạn không đi vào theo cách của riêng bạn. Để cho Đạo của bạn tuôn chảy, để cho bản tính của bạn di chuyển... dù bất kì đâu nó đi tới?
Tuân theo bản tính của mọi thứ (bản tính riêng của ông), và ông sẽ bước đi một cách tự do và không rối loạn.
Khi ý nghĩ là trong tù túng, chân lí bị che khuất, vì mọi thứ u ám và không rõ ràng, và việc thực hành đánh giá nặng nề chỉ đem lại phiền phức và chán ngắt.
ích lợi gì có thể đưa ra được từ phân biệt và tách biệt?
Khi bạn tràn đầy với ý nghĩ, tâm trí bị mờ đi, cái nhìn của bạn không rõ ràng. Nhưng phải làm gì? Ý nghĩ có đó. Để chúng đấy. Bạn không bận tâm! Để chúng đấy - bạn không dính líu với chúng. Chúng di chuyển theo ý riêng của chúng, cứ để chúng di chuyển. Sao bạn phải dính líu vào và quấy rối chúng? Chúng tuôn chảy như dòng suối - để cho chúng tuôn chảy. Bạn ngồi trên bờ và nghỉ ngơi.
Bạn nói với ý nghĩ của mình, “Thôi được, nếu mây trong bầu trời, cây cối và dòng sông trên đất, thế thì tại sao lại không có ý nghĩ trong tâm trí?” Chấp nhận chúng đi! Được thôi! Nếu bạn chấp nhận và nói được, bạn sẽ cảm thấy thay đổi bất thần, bởi vì năng lượng của bạn là cần cho chúng di chuyển.
Và nếu bạn không bận tâm, dần dần năng lượng này tự nó rút lui. Chúng trở nên ngày càng ít đi. Thế rồi một khoảnh khắc tới khi ý nghĩ chỉ tới khi chúng được cần tới. Ý nghĩ không phải là gánh nặng. Ý nghĩ không cần thiết mới là gánh nặng, chúng tạo ra cái nhìn mờ ảo của bạn. Cái mờ ảo tới bởi ý nghĩ không cần thiết.
Khi bạn muốn di chuyển, bạn dùng chân mình, khi bạn muốn nghĩ bạn dùng ý nghĩ của mình, khi bạn muốn trao đổi, bạn dùng tâm trí mình. Nhưng khi bạn đang ngồi dưới gốc cây, sao cứ rung đùi? Bạn sẽ có vẻ điên khùng. Nhưng tâm trí cứ di chuyển.
Tâm trí là một chức năng, và chức năng thì có ích vào đúng lúc. Khi nó được cần tới thì tâm trí bắt đầu vận hành. Tôi đang nói với bạn: tâm trí đang vận hành, nếu không làm sao tôi có thể nói với bạn được? Tăng Xán nói điều gì đó, làm sao ông ấy có thể nói điều đó nếu không có tâm trí? Nhưng khoảnh khắc tôi dừng nói, chức năng này bị tắt đi, thế thì không có tâm trí - cũng như không có chân, bởi vì khi chúng không di chuyển thì chúng không có đó.
Khi bạn cảm thấy đói, bạn ăn. Khi bạn muốn trao đổi, bạn dùng ý nghĩ. Khi không đói bạn không ăn nữa. Nhưng có những người cứ ăn kẹo cao su, có người cứ hút thuốc; cho nên kẹo cao su và thuốc lá, chúng chỉ là những thứ thay thế cho thức ăn. Họ thích ăn liên tục, nhưng điều đó là không thể được bởi vì thân thể sẽ không dung thứ điều đó, cho nên họ phải làm điều gì đó với cái mồm. Họ sẽ nhai kẹo cao su hay họ nhai trầu, nhai thuốc lá, hay làm điều gì đó. Hay, nếu họ không thể làm cái gì...
Chẳng hạn, trong quá khứ đàn bà trên khắp thế giới chưa bao giờ được phép làm những điều xuẩn ngốc mà đàn ông được phép làm. Họ không được phép hút thuốc lá, họ không được phép nhai kẹo cao su hay những thứ như thế. Chúng là không tốt và không duyên dáng. Cho nên họ đã làm gì? Họ bắt đầu nói. Đó là lí do tại sao con gái nói nhiều hơn, bởi vì vật thay thế là cần thiết. Cái mồm phải tiếp tục: họ bắt đầu nói.
Bạn không thể nào tìm thấy hai người phụ nữ ngồi đấy mà không nói với nhau - trừ phi họ là phụ nữ Anh, người không phải là phụ nữ chút nào. Quá nhiều điều bị kìm nén trong họ, họ đã trở thành giống như người mất hồn. Nếu không thì đàn bà huyên thuyên, giống như chim trên cây, chúng huyên thuyên. Mới hôm nọ có vài phụ nữ làm việc ở đây trong vườn. Cả ngày họ huyên thuyên - cả ngày! Điều đó không thể có mục đích bởi vì chẳng có gì cả... nhưng họ cứ huyên thuyên. Chỉ cái mồm muốn ăn liên tục.
Bạn thấy mọi người ngồi trong rạp hát. Họ sẽ cứ rung đùi. Tại sao họ lại ngồi đó? Họ nên đi ra ngoài và bước chứ! Họ đang làm cả hai. Họ không thể ngồi im lặng được. Và điều này là điều đang xảy ra cho tâm trí bạn.
Tâm trí trong bản thân nó là tốt. Mọi thứ đều tốt trong bản thân nó, trong vị trí của nó. Thế thì mọi thứ đều vừa vặn. Chiếc giầy vừa khít khi mọi thứ vào đúng chỗ của nó. Khi tâm trí được cần tới, dùng nó; khi nó không cần tới nữa, đẩy nó sang bên. Bạn vẫn còn là người chủ và mọi thứ đều là một chức năng.
Nhưng tâm trí đã chiếm quyền. Bất kì điều gì bạn làm, nó cứ tiếp diễn mãi - dường như bạn không thể tắt chiếc máy thu thanh đi được, cái nút bị vỡ. Nó vẫn cứ bật mãi. Bạn đang ngủ và chiếc máy thu thanh cứ nói mãi. Bạn đang nghỉ, bạn đang ăn, bạn đang làm tình, và chiếc máy thu thanh cứ nói mãi. Và bạn phải chịu đựng nó liên tục. Dần dần, bạn trở nên quên mất sự kiện là chiếc máy thu thanh đang bật; bạn đơn giản không nghe.
Đó là điều đã xảy ra cho tâm trí bạn. Nó cứ tiếp diễn mãi; bạn không biết nút tắt nó ở đâu cả. Cho nên bạn không nghe, bạn đơn giản chịu đựng nó, quên lãng nó. Bạn coi nó là điều dĩ nhiên, dường như nó sẽ là như vậy.
Điều này không phải như vậy, nếu không thì vị Phật không thể xảy ra được. Và khi tôi nói điều này, tôi nói nó qua kinh nghiệm của riêng mình: nó không phải là như vậy. Cái nút có thể được thay thế. Đó là tất cả những gì mà các cách thiền làm. Chúng không dẫn bạn tới chứng ngộ, chúng đơn giản thay thế cái nút không có đó, hay bị vỡ, hay bị kẹt, hay nó vẫn có đó nhưng bạn không biết cách dùng nó.
Cách thiền là kĩ thuật, và kĩ thuật có thể có ích chỉ với chức năng nào đó, không phải là bản thể bạn. Cho nên không cách thiền nào dẫn bạn trực tiếp tới bản thể mình, nó đơn giản sửa chữa chức năng của bạn. Chiếc giầy vừa khít và bạn được chứng ngộ.
Trang Tử nói đúng: “Giầy khít, quên chân.” Khi mọi chức năng vừa khít, thân thể bị quên lãng; khi mọi chức năng vừa khít, thế giới của hình dáng này không còn nữa. Bạn đã chứng ngộ! Bỗng nhiên mọi thứ đều bừng sáng như nó vốn thế.
Nếu ông muốn đi theo con đường Đạo duy nhất thì đừng không thích ngay cả thế giới của giác quan và ý tưởng.
Điều này thật hay! Ông ấy nói, đừng không thích ngay cả thế giới của giác quan và ý tưởng.
Có hai kiểu người. Một kiểu người cứ tranh đấu với giác quan: làm sao giết chết thân thể, làm sao không tận hưởng qua thân thể, không rơi vào tình yêu, không ăn của ngon. Họ tranh đấu với các giác quan của mình, họ trở thành các nhà khổ hạnh lớn. Về cơ bản họ là kẻ tự bạo, họ tận hưởng việc tự làm què quặt mình. Nhưng xã hội kính trọng họ, và kính trọng trở thành cám dỗ.
Họ được coi là những người vĩ đại bởi vì họ không quan tâm tới các giác quan. Và họ không thể là vĩ đại được, bởi vì các giác quan là cánh cửa để gặp cái vô hạn bao quanh bạn. Các giác quan là những cánh cửa; từ những cánh cửa này cái vô hạn đi vào bạn và bạn đi vào cái vô hạn.
Họ đóng lại những cánh cửa của mình. Thế thì nhà họ, thân thể họ, trở thành nhà tù, và họ khổ. Và họ càng khổ, họ lại càng được kính trọng và tôn thờ bởi vì mọi người nghĩ họ đã làm điều gì đó huyền bí, họ đã vượt ra ngoài thân thể.
Không cần phải vượt ra ngoài thân thể. Điều duy nhất là: thân thể nên vận hành cho phải, cho hoàn hảo. Điều đó là nghệ thuật, nó không phải là khổ hạnh. Nó không phải là khổ hạnh; bạn không tranh đấu với nó, bạn đơn giản hiểu nó. Và thân thể trí huệ thế, trí huệ hơn tâm trí bạn, nhớ lấy, bởi vì thân thể đã tồn tại lâu hơn tâm trí. Tâm trí là kẻ mới tới, chỉ là đứa trẻ.
Thân thể rất cổ đại, rất, rất cổ đại. Bởi vì bạn đã di chuyển có thời như tảng đá; thân thể đã có đó, tâm trí còn ngủ say. Thế rồi bạn trở thành cây; thân thể đã có đó, với tất cả mầu lục và hoa của nó. Tâm trí vẫn còn trong giấc ngủ say, không ngủ như trong đất đá nhưng vẫn là ngủ. Bạn trở thành con vật, con hổ, thân thể đã sống động thế với năng lượng, nhưng tâm trí còn chưa vận hành. Bạn đã trở thành con chim, bạn trở thành con người... Thân thể đã vận hành trong hàng triệu năm.
Thân thể đã tích luỹ nhiều trí huệ, thân thể rất trí huệ. Cho nên nếu bạn ăn quá nhiều, thân thể nói, “Dừng lại!” Tâm trí không trí huệ được đến thế. Tâm trí nói, “Hương vị này ngon lắm - ăn thêm chút nữa.” Và nếu bạn nghe lời tâm trí, thế thì tâm trí trở nên phá hoại thân thể, theo cách này hay cách khác. Nếu bạn nghe tâm trí, ban đầu nó sẽ nói, “Ăn nữa đi,” bởi vì tâm trí ngu xuẩn, trẻ con. Nó không biết nó đang nói gì. Nó là kẻ mới tới, nó không có học. Nó không trí huệ, nó là kẻ ngu xuẩn. Lắng nghe thân thể đi. Khi thân thể nói, “Đói rồi,” thì ăn. Khi thân thể nói, “Dừng lại,” thì dừng.
Nếu bạn nghe theo tâm trí, cũng dường như là đứa trẻ nhỏ đang dẫn ông già đi - họ cả hai sẽ ngã xuống mương. Và nếu bạn lắng nghe tâm trí thế thì ban đầu bạn sẽ dính líu quá nhiều vào các giác quan, và thế rồi bạn sẽ phát chán ngán. Và mọi giác quan sẽ mang đến cho bạn khổ sở, và mọi giác quan sẽ đem đến cho bạn nhiều lo âu, xung đột, đau đớn.
Nếu bạn ăn quá nhiều, sẽ có đau bụng và sẽ nôn mửa, và cả thân thể bị rối loạn. Thế thì tâm trí nói, “Ăn là xấu, cho nên phải nhịn ăn” Và nhịn ăn cũng nguy hiểm. Nếu bạn lắng nghe thân thể mình, nó sẽ không bao giờ ăn quá mức, nó sẽ không bao giờ ăn thiếu mức - nó sẽ đơn giản tuân theo Đạo.
Một vài nhà khoa học đã làm việc trên vấn đề này và họ đã phát hiện ra một hiện tượng rất hay: trẻ nhỏ, chúng ăn bất kì khi nào chúng cảm thấy đói, chúng ngủ bất kì khi nào chúng cảm thấy giấc ngủ tới - chúng lắng nghe thân thể mình. Nhưng bố mẹ, họ quấy rối chúng, họ cứ ép buộc: bây giờ là giờ ăn tối, hay giờ ăn trưa, hay thế này thế nọ, hay giờ đi ngủ - làm đi! Họ không cho phép thân thể mình.
Cho nên một người thực nghiệm đã thử bỏ trẻ con theo ý chúng. Người đó làm việc với hai mươi nhăm đứa trẻ. Chúng không bị bắt buộc khi nào phải đi ngủ, chúng không bị bắt buộc khi nào phải dậy. Chúng không bị bắt buộc chút nào trong sáu tháng. Và một hiểu biết rất sâu sắc đã tới.
Chúng ngủ ngon. Chúng có ít mơ hơn, không ác mộng, bởi vì ác mộng tới thông qua bố mẹ, người bắt buộc chúng. Chúng ăn ngon, nhưng không bao giờ quá nhiều - không bao giờ ít hơn cần thiết, không bao giờ nhiều hơn cần thiết. Chúng hưởng thú việc ăn và đôi khi chúng sẽ không ăn chút nào. Khi thân thể không cảm thấy cần ăn, chúng sẽ không ăn, và chúng không bao giờ bị ốm bởi vì ăn.
Và một điều nữa không ai đã từng hoài nghi lại đưa tới hiểu biết, và đó là điều huyền bí. Chỉ Tăng Xán mới có thể hiểu, hay Lão Tử hay Trang Tử, bởi vì họ là những bậc thầy về Đạo. Đây là một khám phá như vậy!
Họ đã đi tới hiểu ra rằng nếu đứa trẻ ốm, thế thì nó sẽ không ăn những thức ăn đặc biệt. Thế rồi họ cố gắng hiểu tại sao nó lại không ăn những thức ăn đó. Các thức ăn này được phân tích ra và người ta tìm thấy rằng với bệnh đó, những thức ăn này là nguy hiểm. Làm sao đứa trẻ quyết định được? Chỉ là thân thể.
Và khi đứa trẻ lớn lên, bất kì thứ gì cần cho sự phát triển của nó thì nó sẽ ăn nhiều thứ ấy. Thế rồi họ phân tích và họ thấy rằng những chất đó là có ích. Và thức ăn này sẽ thay đổi, bởi vì nhu cầu đã thay đổi. Hôm nay đứa trẻ ăn cái gì đó và cũng đứa trẻ đó ngày hôm sau sẽ không ăn cái đó. Và các nhà khoa học cảm thấy rằng có trí huệ thân thể.
Nếu bạn cho phép thân thể có tiếng nói của nó, bạn đang đi trên con đường phải đấy, Đạo Lớn đấy. Và điều này cũng không chỉ với thức ăn thôi, điều này cũng là như vậy với toàn bộ cuộc sống. Dục của bạn đi sai bởi vì tâm trí, dạ dầy bạn đi sai bởi vì tâm trí bạn. Bạn can thiệp vào thân thể. Đừng can thiệp! Ngay cả nếu bạn có thể làm điều đó trong ba tháng, thì cũng đừng can thiệp. Và bỗng nhiên bạn sẽ trở nên lành mạnh thế, và mạnh khoẻ sẽ giáng xuống bạn. Mọi thứ đều cảm thấy tốt, đôi giầy vừa vặn. Nhưng tâm trí lại là vấn đề.
Tâm trí có chức năng riêng của nó; tức là, cách lập quan hệ với người khác, cách đi vào trong thế giới này nơi có biết bao người đang sống, cách lái xe, cách tuân theo các qui tắc và luật lệ giao thông, cách không tạo ra nguy hiểm cho người khác hay cho chính mình, cách nhìn lên trước và lập kế hoạch. Tâm trí giống như chiếc rada, nó nhìn lên trước - nơi tới, cách tới - nhưng cơ sở vẫn còn là thân thể.
Những người đang chống lại thân thể và làm què quặt các giác quan của mình sẽ bỏ lỡ chứng ngộ của mình trong thời kì lâu hơn những người biết lắng nghe giác quan mình và tuân theo lời khuyên của chúng.
Nếu bạn lắng nghe các giác quan, bạn trở thành đơn giản. Tất nhiên, không ai định kính trọng bạn bởi vì họ sẽ nói, “Người này là người theo giác quan.” Và người theo giác quan lại còn sống động hơn là người không theo giác quan. Nhưng không ai quan tâm tới cuộc sống; mọi người chỉ quan tâm tới cái đã chết để được tôn thờ.
Đừng yêu cầu kính trọng từ mọi người, nếu không bạn sẽ đi lạc lối. Và một khoảnh khắc tới khi mọi người có thể kính trọng bạn, nhưng bạn lại không thể kính trọng bản thân mình bởi vì bạn hoàn toàn lạc lối. Chẳng cái gì vừa vặn cả, mọi thứ đều đi sai.
Lắng nghe thân thể - bởi vì bạn ở đây để tận hưởng khoảnh khắc này, khoảnh khắc được trao cho bạn, khoảnh khắc ân huệ này, điều tuyệt vời này mà đã xảy ra cho bạn. Bạn sống động, có ý thức, và một thế giới bao la biết bao!
Con người là điều kì diệu trên hành tinh nhỏ bé này - rất, rất nhỏ bé, tí hon! Mặt trời còn lớn gấp sáu mươi nghìn lần trái đất, và mặt trời này cũng chỉ là loại xoàng thôi. Có những mặt trời gấp hàng triệu lần thế này, và có hàng triệu mặt trời và hàng triệu thế giới và vũ trụ. Và mãi cho tới nay dường như là, với khoa học hiện tại, cuộc sống và ý thức mới xảy ra chỉ trên trái đất này. Trái đất này được ân huệ.
Bạn không biết bạn đã đạt được cái gì. Nếu bạn cảm thấy điều bạn đã đạt được, bạn sẽ đơn giản biết ơn và bạn sẽ không đòi hỏi gì thêm nữa. Bạn có thể đã từng là tảng đá và bạn có thể đã không làm điều gì về nó cả. Bạn đang là con người - và bạn đau khổ, và bạn lo nghĩ, và bạn đang bỏ lỡ toàn bộ vấn đề. Tận hưởng khoảnh khắc này đi bởi vì điều này có thể không tới nữa.
Đó là điều người Hindu ngụ ý: họ nói bạn có thể trở thành tảng đá lần nữa. Nếu bạn không tận hưởng và không trưởng thành trong nó, bạn sẽ sa ngã. Bạn có thể trở thành con vật lần nữa. Đây là ý nghĩa: bao giờ cũng nhớ rằng cực đỉnh này của tâm thức là đỉnh cao thế - nếu bạn không tận hưởng và trở thành tích hợp vào trong nó, bạn sẽ sa ngã.
Gurdjieff hay nói rằng bạn vẫn còn chưa có linh hồn; cuộc sống chỉ là cơ hội để đạt tới nó, để trở thành linh hồn. Đừng bỏ phí hoài thời gian và năng lượng, bởi vì nếu bạn chết đi mà còn chưa kết tinh lại, bạn đơn giản biến mất. Và ai mà biết được khi nào cơ hội này sẽ xảy ra lần nữa - hay không xảy ra? Chẳng ai có thể biết được, không người nào có thể nói điều gì về nó cả.
Nhiều nhất chỉ có thể nói là: khoảnh khắc này, cơ hội này đang có đó cho bạn. Nếu bạn tận hưởng nó, nó sẽ trở nên kết tinh lại hơn nữa - nếu bạn cảm thấy cực lạc về nó và biết ơn. Nhớ lấy, biết ơn và không cần gì thêm nữa. Tất cả những cái bạn có là quá nhiều rồi, nó là quá nhiều không thể biết ơn và cám ơn hết được. Đừng đòi hỏi thêm nữa từ sự tồn tại. Bạn đơn giản cứ tận hưởng cái đã được trao cho bạn. Và bạn càng tận hưởng nhiều thì lại càng nhiều điều được trao cho bạn.
Jesus nói một câu rất nghịch lí: “Nếu ông có nhiều, thì lại càng nhiều thứ sẽ được trao cho ông, và nếu ông không có gì, thì thậm chí cái mà ông có cũng sẽ bị lấy đi khỏi ông.” Dường như có vẻ rất chống cộng. Dường như là ngớ ngẩn. Cái kiểu toán học gì thế này? “Nếu ông có nhiều, thì lại càng nhiều thứ sẽ được trao cho ông, và nếu ông không có gì, thì thậm chí cái mà ông có cũng sẽ bị lấy đi khỏi ông.” Dường như là ủng hộ người giầu và chống lại người nghèo.
Điều đó chẳng liên quan gì tới kinh tế thông thường - đó là kinh tế tối thượng của cuộc sống. Chỉ những người có mới được thêm, bởi vì bạn càng tận hưởng nó nhiều thì nó càng phát triển thêm. Cuộc sống phát triển qua tận hưởng. Niềm vui là lời kinh.
Vui sướng, biết ơn, với bất kì cái gì bạn có đi. Bất kì cái gì! Cực lạc về nó, và nhiều thứ mở ra. Và nhiều thứ rơi xuống bạn, bạn trở nên có khả năng được cho thêm nhiều phúc lạc. Người không biết ơn sẽ đánh mất bất kì cái gì mình đang có. Người biết ơn thì toàn bộ sự tồn tại giúp cho người đó trưởng thành thêm, bởi vì người ấy xứng đáng và người ấy đang hiểu cái mà người ấy đã nhận được.
Yêu nhiều hơn, và nhiều tình yêu hơn sẽ tới với bạn. An bình hơn, và nhiều an bình nữa sẽ tới với bạn. Cho nhiều hơn, và bạn sẽ có nhiều hơn để cho. Chia sẻ, và bản thể bạn tăng lên.
Nhưng bạn chưa bao giờ cho cả, bạn chưa bao giờ yêu, bạn chưa bao giờ chia sẻ. Trong thực tế, bạn thậm chí còn không biết rằng bạn đã nhận được cái gì. Bạn đơn giản chờ đợi rằng điều gì đó sắp xảy ra ở đâu đó. Nó đã xảy ra rồi đấy! Chỉ nhìn vào nó thôi - bạn mang kho báu đó. Và bạn chưa bao giờ cho bởi vì bạn không biết nó đã xảy ra cho bạn, và bạn không biết rằng việc cho sẽ trở thành sự trưởng thành.
Chuyện xảy ra trong cộng đồng Do Thái: một thánh nhân sắp chết. Ông ấy là một người nghèo, nhưng rất, rất giầu có, giầu trong bản thể ông ấy, giầu trong niềm cực lạc của ông ấy. Ông ấy là nhà huyền môn.
Và cả cộng đồng đều quan tâm. Mọi kiểu bác sĩ đều được mời tới nhưng chẳng làm được gì cả, và cái chết đang tới ngày một gần vào mọi khoảnh khắc. Thế rồi cả cộng đồng tụ tập lại để làm điều cuối cùng - để cầu nguyện. Nhưng dường như là thậm chí điều đó cũng không tác dụng.
Cho nên giáo sĩ nói, “Bây giờ chúng ta chỉ làm một việc thôi, và Thượng đế sẽ chẳng ích gì chừng nào mà chúng ta chưa làm điều đó. Chúng ta nên chia sẻ cuộc sống của mình. Cho nên các vị nên cho đi vài ngày, vài năm trong cuộc sống của các vị cho thánh nhân sắp chết này.” Thế là mọi người đều xung phong, mọi người yêu mến ông ấy.
Một người nói, “Năm năm,” người khác nói, “Một năm.” Ai đó nói, “Một tháng.” Ai đó khác lại nói, “Một ngày.” Một kẻ keo kiệt nói, “Một phút.” Nhưng thậm chí điều đó - thậm chí điều đó, nghĩ xem, chớ cười - thậm chí một phút cuộc đời cũng không phải là điều nhỏ đâu, không phải là thứ nhỏ đâu. Khi bạn sắp chết, bạn sẽ bỏ lỡ thậm chí đến một phút đó.
Thế rồi Mulla Nasruddin, người cũng có đó, xung phong. Anh ta không phải là người Do Thái nhưng anh ta cũng yêu nhà huyền môn đó. Và anh ta nói, “Hai mươi năm!”
Không ai có thể tin được vào điều đó. Một người Do Thái ngồi ngay sau, kéo chân anh ta và nói, “Anh làm gì thế, Nasruddin? Anh có phát rồ không đấy? Những hai mươi năm! Anh ngụ ý gì? Quá nhiều! Anh có điên không đấy? Mà anh thậm chí không phải là người Do Thái!”
Nasruddin nói, “Từ cuộc sống của vợ tôi!”
Không ai sẵn sàng chia sẻ điều gì cả. Và chừng nào bạn còn chưa chia sẻ, bạn sẽ không nhận được thêm, bởi vì bạn không trở nên có khả năng về điều đó. Bạn không xứng với điều đó. Đòi hỏi, và bạn sẽ mất; cho đi và bạn sẽ được.
Cuộc sống này, như nó hiện thế, đã là quá nhiều rồi. Cực lạc về nó đi, về những việc nhỏ. Thậm chí thức ăn cũng nên trở thành thứ thiêng liêng. Thậm chí cái bắt tay cũng nên trở thành lời cầu nguyện, nó nên là việc cho. Thậm chí ở cùng với mọi người cũng nên trở thành phúc lạc sâu sắc - bởi vì điều đã xảy ra cho bạn thì đã không xảy ra ở bất kì đâu khác. Tăng Xán nói:
Nếu ông muốn đi theo con đường Đạo duy nhất đừng không thích ngay cả thế giới của giác quan và ý tưởng.
Đừng không thích thế giới của giác quan, và đừng không thích thế giới của ý tưởng, bởi vì chúng nữa cũng đẹp theo quyền riêng của chúng. Nếu bạn không bị mắc vào chúng, cái gì sai với ý tưởng? Nó cũng đẹp như hoa vậy. Tâm trí là tốt nếu nó ở đúng chỗ của nó.
Gurdjieff có một giáo huấn - và rất liên quan tới con người hiện đại - rằng tất cả các trung tâm của chúng ta đều bị hoà lẫn nhau. Cái thuần khiết bị mất; mọi thứ xen vào mọi thứ khác. Và ông ấy cũng phải. Khi bạn làm tình, tâm trí không có đó, nhưng tâm trí cứ vận hành. Thực tế, bạn làm tình qua tâm trí, không qua trung tâm dục.
Dục không xấu, dục là đẹp theo quyền riêng của nó - việc nở hoa, chia sẻ sâu sắc, gặp gỡ sâu sắc của hai người. Nhưng tâm trí cứ xen vào. Thế thì nó là xấu, bởi vì tâm trí này là việc gây nhiễu loạn. Thế thì trung tâm dục sẽ lấy cách trả thù của riêng nó. Bạn đang nghiên cứu Gita, Koran, Kinh Thánh, và dục cứ đi vào trong tâm trí, bạn cứ nghĩ về dục. Nó phải là như vậy, bởi vì bạn đã làm nhiễu loạn trung tâm dục, cho nên khi nào việc trả thù được tiến hành?
Nhìn các biển quảng cáo mà xem. Nếu bạn phải bán cái gì đó, trước hết bạn phải làm cho nó thành khêu gợi về dục. Dù cho bạn bán xe hơi - bạn phải đặt một phụ nữ khoả thân cùng với nó; hay thuốc đánh răng - bạn phải tìm ra một phụ nữ khoả thân. Mọi thứ! Dường như là thuốc đánh răng không phải là thứ thật, thứ thật là người đàn bà khoả thân, là dục. Bạn bán xà phòng, và bạn phải thêm vào một thân hình trần đẹp.
Tôi đã từng nghe:
Một người mẫu Italia, một phụ nữ, người đã làm việc trong nhiều năm như một người mẫu cho quảng cáo xà phòng, có lần bà ta được hỏi, khi bà ta đã già và chẳng còn ai quan tâm tới, “Kiểu xà phòng nào bà thực sự dùng?”
Bà ấy nói, “Không kiểu nào cả, bởi vì mọi thứ xà phòng đều phá hoại sự mềm mại của làn da. Tôi đơn giản dùng khăn ướt lau thân thể, đó là lí do tại sao nó lại đẹp thế! Nhưng tôi phải giúp để quảng cáo mọi kiểu xà phòng, và họ đem bán.”
Khi Mulla Nasruddin được một trăm tuổi tôi đã hỏi anh ta, “Nasruddin, bí mật sống lâu của anh là gì?”
Anh ta nói, “Đợi đã! Trong vòng bẩy ngày mọi sự sẽ được giải quyết, thế rồi tôi có thể nói.”
Tôi hỏi, “Vấn đề gì vậy? Phải giải quyết cái gì?”
Anh ta nói, “Nhiều công ti theo đuổi tôi, cho nên luật sư của tôi đang giải quyết mọi việc - vitamin nào có ích, thức ăn nào. Ngay bây giờ tôi không biết, nhưng nó sẽ được giải quyết trong vòng một tuần và thế rồi mọi người sẽ biết.”
Ý tưởng là đẹp trong bản thân chúng, chẳng có gì sai cả. Mọi thứ đều tốt nếu nó ở đúng chỗ của nó, mọi thứ đều trở thành sai nếu nó bị đặt vào sai chỗ - thế thì nó không bao giờ vừa.
Và đó là vấn đề cho bạn: mọi thứ đều sai. Khi bạn làm tình, tâm trí đi vào. Khi bạn thiền, dục đi vào. Khi bạn ăn, tâm trí đi vào. Khi bạn đi ngủ, thức ăn đi vào. Mọi trung tâm đều hoà lẫn, trong hỗn loạn.
Để cho mọi trung tâm được thuần khiết, và để cho mọi trung tâm vận hành theo quyền riêng của nó, trong thời gian riêng của nó. Nó có thời gian riêng của nó và tâm trạng của nó và mùa vụ của nó: đừng cho phép nó đi vào các trung tâm khác.
Và bắt đầu từ tâm trí bởi vì đó là kẻ gây rối lớn, kẻ gây tiếng ồn lớn, và nó đi vào trong lãnh thổ của mọi người, và nó muốn chi phối mọi thứ. Vứt bỏ chi phối đó đi. Mọi giác quan nên thuần khiết và được tận hưởng theo quyền riêng của chúng. Không cần tâm trí phải đi vào.
Thế thì khi bạn tận hưởng tâm trí, không trung tâm nào can thiệp vào. Thế thì nó sẽ không phải là vấn đề, bởi vì tất cả các trung tâm khác đều hồn nhiên. Tâm trí bạn tinh ranh - còn bạn nghe đứa tinh ranh, và bạn không bao giờ nghe các giác quan hồn nhiên. Tâm trí láu cá, tính toán. Tất cả các giác quan khác đều chỉ là hồn nhiên và chúng không thể tranh đấu được với tâm trí bởi vì tâm trí là chính khách lớn, và những giác quan kia là những người đơn giản. Dục là đơn giản còn tâm trí cứ kết án. Trung tâm dục không thể nào làm được gì khác hơn điều này, rằng năng lượng đi vào các kênh sai.
Tận hưởng mọi giác quan theo quyền riêng của nó, và khi bạn đang tận hưởng nó, trở thành nó đi - do vậy không năng lượng nào bị bỏ lại để đi sang đâu đó khác, toàn bộ năng lượng đi vào trong nó. Không có tâm trí tại thời điểm đó, không có thân thể tại thời điểm đó; bạn trở thành năng lượng dục. Khi bạn đói, trở thành cơn đói, và ăn cứ như là mọi tế bào thân thể bạn đều đói và hấp thu thức ăn, và để cho nó tận hưởng.
Và khi bạn muốn nghĩ, thế thì ngồi dưới gốc cây, nhắm mắt lại - tận hưởng các ý nghĩ. Chẳng có gì sai với ý nghĩ cả. Tận hưởng chúng như việc nở hoa, việc nở hoa đẹp, bài thơ lớn theo quyền riêng của nó. Thế thì sáng tỏ tới, thế thì nước của bạn không vẩn đục, thế thì bùn lắng đọng và bạn có thể thấy qua mọi thứ.
Nếu ông muốn đi theo con đường Đạo duy nhất đừng không thích ngay cả thế giới của giác quan và ý tưởng.
Quả thực, chấp nhận chúng một cách đầy đủ là đồng nhất với chứng ngộ thực sự.
Nếu bạn có thể chấp nhận đầy đủ bất kì cái gì bạn đang là, thì đây là chứng ngộ. Đừng nghĩ rằng khi bạn trở nên chứng ngộ, bạn sẽ thấy ánh sáng và linh ảnh - tất cả những điều này là vô nghĩa! Điều đó xảy ra trên con đường, nhưng nó chỉ là một phần của tâm trí, không cái gì của điều tối thượng cả. Tất cả những ánh sáng và kinh nghiệm của bạn đều đến qua tâm trí.
Năng lượng đi vào trong thân thể; các giác quan tinh tế ẩn kín ở đó. Chúng trở nên tích cực và bạn cảm thấy nhiều thứ. Chẳng có gì sai trong chúng cả, tận hưởng đi, nhưng đừng nghĩ rằng đó là chứng ngộ.
Chứng ngộ chỉ xảy ra trong khoảnh khắc không có phàn nàn trong bạn, khi mà bạn không đi đâu cả, không ham muốn, không đánh giá. Bạn đơn giản tồn tại và với chấp thuận toàn bộ. Khoảnh khắc này có chứng ngộ.
Chứng ngộ là điều rất thông thường. Nó không là gì phi thường cả, nó không là gì đặc biệt cả - bởi vì đặc biệt là việc tìm kiếm của bản ngã. Nó chỉ bình thường! Không có yêu cầu, không khao khát về cái gì, không níu bám. Đơn giản, bạn hiện hữu, và bạn hạnh phúc - hạnh phúc không nguyên nhân nào.
Nhớ lấy điều này. Đây là khác biệt giữa hạnh phúc và phúc lạc. Hạnh phúc của bạn có nguyên nhân. Đôi khi một người bạn tới và bạn hạnh phúc. Bạn sẽ hạnh phúc được bao lâu với người bạn đó? Một vài khoảnh khắc - và thế rồi bạn sẽ hạnh phúc khi người đó ra đi. Đây là kiểu hạnh phúc gì vậy? Nó có nguyên nhân, và nguyên nhân biến mất. Chẳng chóng thì chầy bạn trở nên chán ngán và nó biến mất. Phúc lạc là hạnh phúc không nguyên nhân. Đơn giản như bạn đang hiện hữu, bạn hạnh phúc. Không có gì để nói về tại sao bạn lại hạnh phúc.
Nhìn vào toàn bộ sự việc đi. Bạn chưa bao giờ nghĩ tại sao bạn khổ cả - bạn đơn giản khổ. Bất kì khi nào bạn hạnh phúc, bạn bắt đầu nhìn, “Sao mình hạnh phúc?” Khổ dường như là tự nhiên; hạnh phúc dường như là cái gì đó không tự nhiên đôi khi mới xảy ra. Khổ là trạng thái của bạn còn hạnh phúc là khao khát của bạn.
Người đã chứng ngộ đơn giản hạnh phúc, cũng như bạn đơn giản khổ. Đơn giản hạnh phúc! và chẳng bao giờ khổ cả. Thậm chí đôi khi chiếc giầy bó chân, người ấy đơn giản sửa nó lại cho vừa. Điều đó không phải là khổ, nó đơn giản là cái đau thể chất - không thoải mái, nhưng không phải là khổ. Người ấy đơn giản so lại chân cho đúng - người ấy đổi giầy, hay người ấy đi chân đất.
Không thoải mái có thể xảy ra cho người chứng ngộ, nhưng không bao giờ khổ cả - bởi vì làm sao khổ có thể xảy ra được? Khi không có nguyên nhân cho phúc lạc của người đó, thì khổ là không thể có được. Không nguyên nhân, bạn không thể phá huỷ nó. Không nguyên nhân, làm sao bạn có thể lấy nó đi được? Không nguyên nhân, không có cái đối lập nó. Đây là ananda.
Người Hindu có một từ, ‘ananda’: phúc lạp cực kì, phúc lạc không nguyên nhân, không bởi lí do nào cả và không lí nào cả. Đó là lí do tại sao bất kì khi nào ai đó phúc lạc thì thế giới sẽ coi người đó là điên. Họ sẽ hỏi, “Sao anh lại phúc lạc thế? Sao anh lại cười?” cứ dường như cười là tội lỗi. Và nếu bạn nói, “Tôi chỉ cười thôi. Việc tốt lành đến mức phải cười.” Họ không tài nào hiểu được. Với cái cười của họ nữa, căng thẳng cũng cần phải có - và đây là cơ sở cho mọi chuyện cười.
Tại sao bạn lại cười khi một câu chuyện cười được kể ra? Điều gì xảy ra trong bạn? Chuyện cười đó đã làm gì? Nó tạo ra gay cấn. Câu chuyện cứ diễn ra, và bạn trở nên ngày một gay cấn bên trong hơn, và bạn không thể nào hình dung ra được điều gì sắp xảy ra. Thế rồi bỗng nhiên có một lối rẽ ngoặt, và sự việc xảy ra đến mức bạn chẳng bao giờ ngờ rằng nó sẽ xảy ra.
Nếu bạn có thể dự liệu, điều đó có nghĩa là nếu bạn biết chuyện cười này rồi, sẽ không có tiếng cười nữa. Bạn đơn giản kể lại, còn câu chuyện cười thì thành tẻ nhạt, bởi vì gay cấn không được tạo ra. Khi bạn không biết tới câu chuyện cười này, gay cấn được tạo ra; bạn chờ đợi, bạn trở nên chăm chú - điều gì sẽ xảy ra đây? Và thế rồi toàn bộ câu chuyện ngoặt đi theo cách mà bạn không thể ngờ được. Gay cấn được xì ra, bạn cười. Cái cười đó là do gay cấn bị xì ra.
Tại sao dục cho bạn thích thế? - bởi vì nó là sự căng thẳng. Bạn ăn, bạn thở, năng lượng được tạo ra, và cuộc sống bao giờ cũng cho bạn nhiều hơn là bạn cần. Cuộc sống là thừa thãi, cuộc sống là xa hoa, hoàn toàn xa xỉ. Nó chẳng bận tâm gì tới nhu cầu của bạn cả, nó bao giờ cũng cho bạn nhiều hơn bạn cần.
Năng lượng phụ đó tích luỹ trong thân thể bạn - đó là điều năng lượng dục là gì. Khi nó tích luỹ, bạn thấy căng thẳng trong thân thể. Bây giờ căng thẳng đó phát sinh và thế thì bạn phải xả nó ra. Khi căng thẳng được xả ra bạn cảm thấy sung sướng, thảnh thơi; bạn có thể đi ngủ.
Nhưng cái mẹo là ở sự căng thẳng. Cho nên nếu bạn làm tình quá nhiều và căng thẳng không được tạo ra, thì mọi thứ thành tẻ nhạt - chuyện cười thành tẻ nhạt, không có sung sướng. Nếu bạn làm tình quá nhiều, bạn sẽ chán ngán với nó, bởi vì nó phụ thuộc không chỉ vào tình yêu, nó phụ thuộc vào căng thẳng có sẵn.
Nếu bạn làm tình hàng ngày, năng lượng không tràn ngập. Thế thì sau khi làm tình, thay vì sung sướng bạn sẽ khổ sở, thất vọng. Cực thích không thể xảy ra bởi vì cực thích cần nhiều năng lượng hơn là thân thể cần. Nó tràn ngập, cho nên toàn bộ thân thể rung động cùng nó.
Nhớ lấy, trong xã hội kìm nén mọi người tận hưởng dục nhiều hơn, bởi vì thậm chí gặp gỡ với vợ của riêng mình cũng là điều khó thế. Gần như là không thể nào gặp gỡ với vợ người khác - có biết bao nhiêu rào chắn phải vượt qua để gặp gỡ vợ của riêng mình!
Ở Ấn Độ bạn không thể nào nhìn vợ mình lúc ban ngày. Một gia đình lớn thế, hàng trăm người sống với nhau, ngủ với nhau. Đôi khi thậm chí với vợ mình, bạn cũng phải thu xếp để làm tình. Điều đó là hay, hay theo một cách nào đó, bởi vì căng thẳng cao đến độ có một cực đỉnh, và thế rồi có thung lũng của thảnh thơi.
Ở phương Tây dục đã trở thành hoàn toàn tẻ nhạt. Bây giờ chẳng ai tận hưởng dục ở phương Tây - có quá nhiều về nó. Trước khi tích tụ lại thì bạn đã ném đi năng lượng. Trong toàn bộ cuộc sống của bạn đây là cách thức hạnh phúc xảy ra: tạo ra căng thẳng, thế rồi thư thái nó.
Phúc lạc không phải như vậy. Nó không nguyên nhân. Nó không phải là căng thẳng và xì ra, nó không liên quan tới căng thẳng và thư thái chút nào - đơn giản là hạnh phúc tới khi bạn cảm thấy vui vẻ với sự tồn tại, khi bạn cảm thấy bạn chấp nhận. Khi bạn cảm thấy rằng bạn chấp nhận, bạn bỗng nhiên cảm thấy toàn bộ sự tồn tại chấp nhận bạn. Thế thì bạn có thể ban phúc cho cái toàn thể, và cái toàn thể ban phúc cho bạn. Điều đó không nguyên nhân. Nó không thể nào bị lấy đi được. Bạn không thể làm cho tôi khổ được. Bạn có thể, nhiều nhất, làm cho tôi không thoải mái, có thế thôi.
Không tồn tại cái đối lập với phúc lạc, ananda. Nó tuyệt đối không nguyên nhân. Đó là lí do tại sao nó có thể là vĩnh hằng. Bởi vì một điều có nguyên nhân thì không thể nào vĩnh hằng được - khi nguyên nhân biến mất thì hiệu quả sẽ biến mất.
Quả thực, việc chấp nhận chúng một cách đầy đủ là đồng nhất với việc chứng ngộ thực sự.
Người trí huệ cố gắng theo vô nỗ lực nhưng kẻ ngu xuẩn lại tự xiềng xích mình.
Tất cả mọi mục tiêu của bạn đều trở thành xiềng xích bạn, chúng trở thành cầm tù, bạn bị nhốt trong chúng. Và thế thì bạn đau khổ, và thế thì bạn hỏi, “Làm sao được tự do?” Thoát ra khỏi các mục tiêu và bạn sẽ được tự do! Chẳng có gì khác hơn phải làm cả. Đừng tạo ra mục tiêu, thế thì không có cầm tù.
Có một pháp, chân lí, luật, không nhiều; phân biệt nẩy sinh từ nhu cầu níu bám của người dốt nát.
Tìm kiếm tâm trí với tâm trí phân biệt là sai lầm lớn nhất trong các sai lầm.
Bạn đang làm gì khi bạn tạo ra mục tiêu? Ai tạo ra mục tiêu? Tâm trí tạo ra nó, và thế rồi tâm trí tìm kiếm cách để đạt tới nó. Thế rồi tâm trí phát minh ra các kĩ thuật, phương pháp, cách thức. Và thế rồi bạn tuân theo những cách thức và phương pháp đó. Bạn đang làm gì? Bạn đang tuân theo tâm trí, bạn đang đi vòng tròn.
Mục tiêu do tâm trí tạo ra, phương tiện do tâm trí tạo ra, và tâm trí dẫn bạn đi. Làm sao bạn đạt tới vô trí bằng tâm trí được?
Và tâm trí là căng thẳng, bởi vì tâm trí không thể nào được thảnh thơi. Nó phụ thuộc vào các phía đối lập. Nó nhất định cứ đi vào các cực đoan. Nó có thể kết án, nó có thể ca ngợi, nhưng nó không thể nào chấp nhận một cách toàn bộ. Và toàn bộ mới là mục tiêu - nó chỉ có thể tới qua chấp nhận.
Tâm trí không thể nào chấp nhận được; nó có thể phủ nhận. Và khi nó phủ nhận, nó cảm thấy rất thoải mái, bởi vì bản ngã: bạn là người phủ nhận. Khi nó chấp nhận, bản ngã cảm thấy rất tồi tệ - bởi vì khi không có phủ nhận, không tranh đấu, không xung đột, không đi đâu cả, bạn sẽ làm gì? Dường như chỉ ở đây và bây giờ là vô dụng. Tại đâu đó khác phúc lạc đang xảy ra, và bạn đang làm gì ở đây?
Tôi đã từng nghe:
Có lần hai kẻ vô công rồi nghề đang nghỉ dưới gốc cây. Khung cảnh thật an bình và đẹp đẽ. Một con suối đang sủi tăm ngay bên cạnh và làm gió mát thổi qua. Một trong hai kẻ vô công rồi nghề nói với kẻ kia, “Ngay khoảnh khắc này, nếu một thằng cha có năm mươi nghìn đô la, thì tớ cũng chẳng đổi chỗ cho nó.”
Kẻ kia nói, “Và nếu nó một trăm nghìn đô la, thì sao?”
Kẻ này nói, “Thế cũng không đổi.”
Kẻ kia vẫn cứ nói, “Thế giả sử nó có một triệu đô la?”
Thế là kẻ thứ nhất trở nên kích động. Anh ta ngồi dậy và nói, “Bây giờ thì khác. Anh nói chuyện thực đấy chứ!”
Đây là cách tâm trí diễn ra: tưởng tượng, mơ mộng - và mơ trở thành chuyện thực. Chẳng có ai ở đó, nhưng bây giờ kích động có đấy.
Nghĩ điều gì đó và ngay lập tức bạn bị kích động. Thậm chí đến bức tranh phụ nữ khoả thân mà bạn cũng kích động; do đó mới có nhiều tranh ảnh khiêu dâm đến thế trên thế giới. Nó chỉ là tranh ảnh mà thôi - đường nét và mầu sắc trên giấy, chẳng gì khác cả. Không có ai, và bạn biết điều đó rõ lắm, nhưng bạn sẽ dấu bức tranh này với người khác, và khi bạn một mình thì bạn sẽ suy nghĩ về nó. Bạn đang làm gì? - chuyện thực.
Tâm trí chỉ là sự tưởng tượng, nhưng bạn lại bị kích động. Và một khi bạn bị kích động, thì tâm trí đã bán cho bạn cái gì đó rồi. Và thế thì bạn sẽ vẫn còn khổ sở, bởi vì tâm trí có thể bán ý tưởng này nhưng không bao giờ có thể cung cấp chất liệu. Đó là vấn đề: nó không có chất liệu để cung cấp. Nó có thể bán cho bạn ý tưởng - một nhân viên bán hàng giỏi, nhưng chẳng có cái gì để cung cấp cả. Và vào lúc bạn tới và bạn hỏi, thì anh ta sẽ cung cấp cho bạn cái gì đó khác.
Tôi đã từng nghe:
Một người bán hàng quay trở về với ông chủ mình và nói, “Tôi gặp khó khăn. Mảnh đất kia tôi đã bán, bây giờ nó là vấn đề. Người này cứ gọi điện cho tôi mãi, bởi vì cả mảnh đất đó bị phủ dưới gần hai mét nước. Và anh ta nói, “Ông đưa cho cái kiểu đất gì thế này? Làm sao nhà có thể dựng đứng lên được?” Vậy tôi phải làm gì đây? Tôi có phải trả lại anh ta tiền và cắt bỏ toàn bộ vấn đề đi không?”
Ông chủ nói, “Anh là cái kiểu nhân viên bán hàng quái gì thế này? Đem hai xuồng máy tới và bán chúng cho người ấy!”
Người bán hàng phải đi bán mọi thứ. Nếu thứ này không có tác dụng, thế thì phải bán thứ gì đó khác. Và nếu người này bị kích động lần đầu tiên, thì sao lại không cho lần tiếp? Bạn chỉ cần các thủ đoạn.
Tâm trí cứ bán cho bạn ý tưởng về tương lai. Nó không thể cung cấp cho bạn bởi vì tương lai chẳng bao giờ tới cả. Và bất kì khi nào nó tới thì đấy bao giờ cũng là hiện tại. Việc cung cấp là hiện tại, còn người bán hàng lại nói về tương lai. Việc cung cấp là ở đây, còn tâm trí lại nghĩ dưới dạng hi vọng, mơ mộng, tưởng tượng.
Chấp nhận thực tại như bạn đang thế và thế giới đang thế đi. Đừng cố gắng thay đổi điều gì - và có chứng ngộ. Và thế thì mọi thứ đều thay đổi, bởi vì bây giờ bạn không còn như cũ nữa. Nếu bạn thay đổi điều gì đó, chẳng có gì thay đổi cả. Nếu bạn chấp nhận, mọi thứ được biến đổi. Nó trở thành sáng chói lên với ánh sáng chưa biết. Bỗng nhiên bạn nghe thấy âm nhạc mà bạn chưa hề được nghe trước đây, cái đẹp lộ ra mà trước đó vẫn còn bị dấu kín. Cánh cửa mở ra, bóng tối biến mất, mặt trời đã lên.
Nhưng điều đó xảy ra chỉ khi bạn thoải mái với bản thân mình. Đấy là việc xảy ra, nó không phải là kết quả của nỗ lực của bạn. Và đừng cảm thấy bất hạnh, bởi vì nếu nó không phải là kết quả thế thì bạn có thể làm được gì? Cảm thấy hạnh phúc bởi vì vấn đề không phải ở nỗ lực của bạn. Bạn có thể đạt tới nó ngay chính khoảnh khắc này. Không cần phải trì hoãn nó.
Hiểu biết là chấp nhận. Chấp nhận là chứng ngộ. Phật tử - và Tăng Xán này là một Phật tử, một tín đồ của Phật - có một từ đặc biệt cho việc chấp nhận. Họ gọi nó là tathata. Điều đó có nghĩa là không phàn nàn, điều đó có nghĩa là không kết án, điều đó có nghĩa là không ca ngợi. Điều đó có nghĩa đơn giản ‘như mọi vật hiện thế, như chúng đang vậy’; cách thức như vậy - phản ánh như thế.
Và người ta sống trong phản ánh như thế. Bất kì cái gì xảy ra, người ta đều sẵn sàng để cho nó xảy ra. Dù cuộc sống có đi đến đâu, người ta cũng đi với nó. Bất kì cái gì xảy ra cũng đều tốt. Bạn không tạo ra xung đột, bạn sống cùng với nó. Bạn nổi lên, bạn không bơi - và bạn không bao giờ bơi ngược dòng. Bạn đơn giản nổi với dòng nước, và dần dần bạn không biết ai là ai nữa, cái gì là cái gì, ai là dòng nước và ai là người đã trở thành một phần của dòng nước. Bạn trở thành dòng nước. Đây là chứng ngộ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét